Merve Tığlı Havaların ısınmaya başlamasıyla herkesi bir diyet telaşıdır alıyor, tüm kış alınan kilolar 2-3 hafta, 1 ay gibi kısa sürelerde hızla kaybedilmeye çalışılıyor, şok diyetler havada uçuşurken görmezden geldiğimiz yan etkileri, diyetin hemen arkasından kapımızı çaldığında verdiğimiz kilolara sevinemez oluyoruz. Bilgi kirliliğinin önüne geçmek ve sağlıklı kilo kaybetmek isteyenler için sık sorulan soruları cevapladım ☺
Kadınların sıkça merak ettikleri ve çokça yanlışın yapıldığı bir alan diyet. Sağlıklı diyet nedir ve özellikle nelere dikkat edilmelidir?
Halk arasında “diyet” denilince insanların aklına hemen “kibrit kutusu, dilim” gibi tabirler, hiç tatlı yememek ve sadece salatayla beslenmek gibi şeyler geliyor. Oysa günümüzde diyet sadece kısıtlamalardan ibaret olan ve hayatın bir döneminde yapılıp, belirli bir döneminde bırakılan bir şey olmaktan çıktı. Aslında diyet demekten de hoşlanmadığımız “sağlıklı beslenme”; kişilerin boyu, yaşı ve fiziksel özelliklerinin yanında (yağ oranı, kas oranı, su oranı ve diğer değişkenler) sosyal yaşamı, sevdiği ve sevmediği besinler de göz önünde bulundurularak hazırlanan kişiye özel, sağlıklı beslenmeyi öğreten ve bir yaşam tarzı haline gelmesi gereken programdır. Sağlıklı beslenme programının dikkat edilmesi gereken en önemli noktası ise kişiye özel olmasıdır.
Kimler diyet yapamaz/yapabilir?
Beslenmeye bağlı hastalığı olan kişiler (kalp hastası, şeker hastası), ideal kilosuna ulaşmak isteyen bireyler, sağlıklı beslenmeyle hayatlarında bir düzen oturtmak isteyen kişiler, hamilelikte ve hamilelik öncesinde sağlıklı beslenmeyle kontrol altında tutulmak isteyen kadınlar, doğum sonrası kilolarını vermek isteyen kadınlar, düzenli spor yapan ve beslenmeyle desteklemek isteyen kişiler diyet yapabilir. Saydığımız gruplar öncelikli olmak üzere sağlıklı beslenmeyi öğrenmek isteyen 7’den 70’e herkes kendilerine uygun beslenme programlarını uygulayabilir. Biz diyeti değil saglıklı beslenmeyi savunduğumuz için beslenme ile ilgili her turlu sorun için diyetisyene başvurmanızı öneriyoruz ancak özellikle kronik bir hastalığı olanlar , gebeler ve 10 yaşın altındaki çocuklar kendi başlarına herhangi bir program uygulamamalılar
Diyet hangi durumlarda zorunludur?
Özellikle belirli rahatsızlığı olan kişiler (diyabet, kalp, böbrek taşı) veya fazla kilosundan dolayı ileride hastalığa yakalanma riski yüksek bireyler, hayat kalitelerini arttırmak amacıyla diyet programı yapmalıdırlar.
En çok yapılan diyet hataları nedir?
En başta da bahsettiğim gibi ülkemizde “diyet” demek “kısıtlama” demek. Bu yüzden diyetisyene gitmeye ihtiyaç duymadan kendimizi mahrumiyet diyetleri uygularken buluyoruz. Oysa vücut aç kaldığında, ileride kıtlık olacağı endişesiyle yağları tutmaya başlar. Bu durum vücudumuzun yarattığı bir adaptasyon stratejisi. Diyelim ki kendinizi aç bırakarak kilo verdiniz ve nihayet istediğiniz kiloya ulaştınız. Ancak önünüze 2 dilim pizza geldiğinde hala ne yapacağınızı bilemiyorsunuz. Kendinizi aç bıraktığınız bir diyeti sonsuza kadar sürdüremeyeceğiniz gibi, sonradan verdiğiniz kiloların 2 katını alma gibi bir riski kabul etmiş bulunuyorsunuz.
İkinci hata ise diyetin kişiye özel olduğunu asla kabul etmemek. X kişisi diyetisyene gittiyse veya farklı bir programla kilo verdiyse aynı programı uygulamak gibi bir hataya düşüyoruz. Oysa herkesin metabolizması birbirinden farklı ve size çok iyi gelen yiyecek bir diğer kişiye o kadar da iyi gelmeyebilir.
Bir başka hata diyetisyenden yardım almak yerine internet veya bilumum medya kanalı aracılığıyla şok diyetlerden medet ummak. Şok diyetlerle kısa sürede çok kolay kilo verip, sonrasında çok kilo almanız basit bir şeymiş gibi görünüyor olabilir. Ancak bu diyetlerle metabolizmanızın hassas ayarıyla oynadığınızı da unutmamanız gerekir.
Diyet yaparken bir şeyleri yanlış yaptığımızı nasıl anlarız?
Diyet yaparken yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, ishal veya kabızlık gibi sorunları uzun zamandır çekiyorsak, bu diyette bir şeyler yanlış gidiyor demektir. Sağlıklı bir diyet programını uygularken kendinizi daha canlı ve enerjik hissetmeniz gerekir.
Diyetimize yardımcı olacak ve destek sağlayacak şeyler nelerdir?
Diyetisyeninizin ve doktorunuzun gözetiminde olmak koşuluyla, belirli bitkisel çaylar, vitamin tabletleri, sporcular için aminoasit takviyeleri diyette kullanabileceğimiz desteklerdendir.
Yanlış yapılan diyetler ve diyet hatalarının ne gibi sonuçları olur?
Ülkemizde diyetin başarısı sadece kilo kaybı olarak ölçülüyor. Oysa biz diyetisyenlerin kaygısı birkaç kilodan çok daha büyük sıkıntılar. Diyetteki bu tür dengesizlikler sizin metabolizmanızda geri dönüşü olmayan veya çok zor olan büyük tahribatlara yol açabilir. Üstelik bir de bu yanlış uygulanan diyetleri uzun süredir uyguluyorsanız, ileride böbrek yetmezliğinden şeker hastalığına bir çok hastalığa davetiye çıkarıyorsunuz demektir.
Diyetteyken spor yaparken nelere dikkat etmeliyiz?
Spor yapıyorken “nasıl olsa aldığımız kalorileri yakarız!” mantığıyla beslenmeyi göz ardı ederiz. Halbuki spordan önce ve sonra beslenmemize dikkat etmezsek kas oranımızı arttırmak isterken kendimizi bir anda yağlanmış olarak görebiliriz. Spor esnasında kaslar yorulduğu için bu hücrelerin ayrı bir beslenmeye ihtiyacı var. Özellikle haftanın 3-4 günü düzenli olarak 45 dk-1 saat arası yoğun spor yapıyorsanız protein alımınıza bir çeki düzen vermeniz şart! Spordan önce enerjinizi arttıracak hafif bir ara öğün (1 fincan sade kahve ve 1 orta boy muz), spordan sonra ise kaslarınızın gönlünü almak için daha proteinli bir öğün tüketmeye çalışın (ton balıklı salata).
Günümüzde bir çok diyet türü ve zayıflama ürünleri var. Hatta her gün bir yenisi çıkıyor. Sizce bu neden oluyor ve bu duruma ne gibi önlemler alınmalı?
Bu sorunların genel kaynağı; bedenimizi sevmiyoruz. Bedenimizi sevmek ve vücudumuzu kabullenmek yerine medyada bize empoze edilen “0” beden kavramını taşımak istiyoruz. Oysa ki herkesin bedeninin kaldıracağı farklı bir kilo var ve mankenler gibi olmadığımız bedenimizi sevmeyeceğimiz anlamına gelmiyor. Bu durum haliyle çoğu kişide “hemen kilo vermeliyim!” gibi bir paniğe neden oluyor. Sonrası da bildiğiniz gibi gelsin zayıflama ilaçları gitsin şok diyetler! Bu duruma önlem alma konusunda herkesi bilinçlendirmek adına daha çok reklam yapılmalı. Siz özelsiniz, vücudunuz en değerli kıyafetiniz ve ona hakettiği değeri vermek için bedeninizi besleyecek şeyler de size özel olmalı.