IBS HASTALARINDA BESLENME

IBS HASTALARINDA BESLENME

IBS (İRRİTABL BAĞIRSAK SENDROMU) NEDİR ?

İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS), sindirim sistemini etkileyen kronik bir fonksiyonel bağırsak hastalığıdır.
Bağırsaklarda yapısal bir bozukluk olmamasına rağmen, sindirim sisteminin normal çalışmasını bozan
fonksiyonel bir rahatsızlıktır. Stres, beslenme alışkanlıkları ve bağırsak mikrobiyotasındaki değişiklikler
İBS’yi tetikleyebilir.

Belirtileri:
• Karın ağrısı ve kramp (genellikle bağırsak hareketleriyle rahatlayan)
• Şişkinlik ve gaz
• İshal, kabızlık veya ikisinin dönüşümlü olması
• Acil tuvalet ihtiyacı hissi
• Dışkılama sonrası tam boşalamama hissi
• Mukuslu dışkı
İBS’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, stres, beslenme düzeni ve bağırsak hareketlerini düzenleyen
sinir sistemindeki anormallikler hastalığın gelişiminde rol oynayabilir.

IBS ( İRRİTABL BAĞIRSAK SENDROMU) HASTALARINDA BESLENME
İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) hastalarının beslenme düzeni, belirtileri haetmeye ve bağırsakları
rahatlatmaya yönelik olmalıdır. Kişiye özel beslenme en önemli noktadır çünkü her bireyin hassasiyeti
farklı olabilir. Bu konuda en yetkili kişi alanında uzman bir diyetisyendir.

İBS Hastaları İçin Beslenme Önerileri

Kaçınılması Gereken Besinler:
• Gaz yapıcı besinler: Fasulye, mercimek, nohut, soğan, sarımsak, brokoli, lahana, karnabahar
• Laktoz içeren gıdalar: Süt, krema, peynir (laktoz intoleransı varsa)
• Glüten içeren besinler: Ekmek, makarna, bulgur, buğday ürünleri (glüten hassasiyeti olanlar için)
• Şekerli ve işlenmiş gıdalar: Şekerli içecekler, tatlandırıcılar (sorbitol, mannitol, ksilitol gibi)
• Kafein ve alkol: Kahve, çay, enerji içecekleri, alkol (bağırsakları uyarabilir)
• Yağlı ve kızartılmış yiyecekler: Mide ve bağırsakları zorlayabilir.

Tüketilmesi Önerilen Besinler:
• Düşük FODMAP diyeti uygulanabilir: Elma, armut, karpuz gibi yüksek FODMAP içeren meyveler
yerine çilek, portakal, muz gibi düşük FODMAP meyveler tercih edilebilir.
• Lii gıdalar: Tam tahıllar, yulaf, keten tohumu (kabızlık ön plandaysa)
• Fermente gıdalar: Ker, yoğurt (laktoz intoleransı yoksa) bağırsak orasını destekleyebilir.
• Bol su tüketimi: Sindirimi kolaylaştırır ve kabızlık riskini azaltır.
• Papatya, rezene, nane çayı: Sindirimi rahatlatabilir ve gaz şikayetlerini azaltabilir.
İBS hastalarının beslenme düzeni deneme-yanılma yöntemiyle kişiye özel hale getirilmelidir. Beslenme
listesi oluşturulurken diyetisyenden yardım alınmalıdır. Ayrıca stres yönetimi ve düzenli egzersiz de
semptomları haetebilir.

DÜŞÜK FODMAP DİYETİ NEDİR ?
Düşük FODMAP Diyeti, İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) ve bazı sindirim sistemi rahatsızlıkları olan
bireyler için geliştirilen bir beslenme planıdır. FODMAP, fermente olabilen kısa zincirli karbonhidratları
ifade eden bir kısaltmadır:
• Fermente edilebilir
• Oligosakkaritler (buğday, soğan, sarımsak, baklagiller)
• Disakkaritler (süt, yoğurt, peynir – laktoz içeren gıdalar)
• Monosakkaritler (bal, elma, armut – fazla fruktoz içeren gıdalar)
• And
• Polioller (şekersiz sakızlar, yapay tatlandırıcılar, bazı meyveler)
Bu karbonhidratlar, bağırsaklarda tam olarak sindirilemez ve fermente olur, bu da gaz, şişkinlik, ishal
veya kabızlık gibi semptomlara neden olabilir.

Düşük FODMAP diyeti üç aşamada uygulanır:
1. Eliminasyon: Yüksek FODMAP içeren gıdalar diyetten tamamen çıkarılır.
2. Yeniden tanıtım: Belirtileri tetikleyip tetiklemediğini görmek için belirli gıdalar yavaş yavaş eklenir.
3. Bireyselleştirme: Kişiye özel bir diyet oluşturulur.
Bu diyet, sindirim sistemi rahatsızlıklarını haetmek için bilimsel olarak kanıtlanmış bir yöntemdir,
ancak uzun vadeli uygulanması için bir diyetisyenle planlanması önerilir.
Sizlere 2024 yılında yapılmış bir çalışmadan bahsetmek istiyorum ;
• Konusu: Çalışma, irritabl bağırsak sendromu (IBS) olan hastalar için düşük FODMAP diyeti ile tıbbi
tedavinin (optimize edilmiş farmakolojik tedavi) etkinliğini karşılaştırmaktadır.
• Katılımcılar: IBS tanısı almış toplamda 507 hasta çalışmaya dahil edilmiştir.
• Deney Kurgusu: Bir grup düşük FODMAP diyeti uygularken, diğer grup IBS için standart medikal
tedavi görmüştür.

Sonuçlar :
• Düşük FODMAP diyeti uygulayan bireylerde semptomların belirgin şekilde azaldığı görülmüştür.
• Medikal tedavi grubuyla karşılaştırıldığında, diyetin bazı IBS hastaları için daha etkili olduğu tespit
edilmiştir.
• Ancak, diyetin uzun vadede uygulanabilirliği ve bireysel farklılıklar göz önüne alındığında,
kişiselleştirilmiş tedavi planlarının daha etkili olabileceği vurgulanmaktadır.
Çıkarımlar :
• Düşük FODMAP diyeti, IBS semptomlarını haetmek için etkili bir seçenek olabilir.
• Tıbbi tedaviye yanıt vermeyen hastalar için diyet, iyi bir alternatif olabilir.
• Kombine tedaviler (diyet + ilaç) IBS hastalarının uzun vadeli yönetiminde daha etkili olabilir.

Hazırlayan : Stajyer Diyetisyen Su Sözer

KAYNAKÇA
1. Dilmaghani, S. (2024). Ecacy of a Simplied Low FODMAP Diet vs a Traditional Low FODMAP
Diet in Patients With IBS. Practice Update.

2. Seiler, C., Rueda, G. H., & Miranda, P. (2024). Investigating the Eects of Diet Trigger Disclosure on
Behaviour in Irritable Bowel Syndrome (IBS) Patients. Journal of Gastroenterology.

3. Bass, L., Johnson, K., & Rowland, S. R. (2024). The Eect of Exercise on Gastrointestinal Symptoms and
Body Composition at Dierent Phases of the Menstrual Cycle. Northumbria Journal of Sports Science.

4. Poon, E. W. M., Chan, J. C., & Chow, E. (2024). A High FODMAP Diet Reduces Glycemic Excursion
without Increasing Gastrointestinal Symptoms in Individuals with Prediabetes Treated with Metformin.
American Diabetes Association.

5. Shin, A. (2025). FODMAPs in IBS: Revisiting Restriction. Clinical Gastroenterology and Hepatology.

6. Ford, A. C., Black, C. J., & Camilleri, M. (2024). Diet or Optimised Medical Therapy for People with
Irritable Bowel Syndrome. The Lancet Gastroenterology & Hepatology.

7. Herndal, A. M., Nilsen, M., Aspholm, T. E., & Schultz, G. I. G. (2024). Eects of Fructan and Gluten
on Gut Microbiota in Individuals with Self-Reported Non-Celiac Gluten/Wheat Sensitivity—A Randomised
Controlled Crossover Trial. BMC Medicine.

8. Ghoshal, U. C., Mustafa, U., & Goenka, M. K. (2024). Managing Irritable Bowel Syndrome: Balancing
Diet and Pharmacotherapy. The Lancet Gastroenterology & Hepatology.