Hızlı mı, Yavaş mı Yemeliyiz ?
Haluk Saçaklı YEMEKLERİN SİNDİRİMİ
· Bu sorunun yanıtına geçmeden önce, yenilen yiyeceklerin nasıl sindirildiğini açıklamakta yarar vardır.
· Sindirim olayı yediğimiz tüm yiyeceklerin kana karışabilecek hale gelmesidir.
· Sindirim ilk ağızda başlar, en etkili mekanik sindirim; çene, çene kasları ve dil yardımı ile yapılan çiğneme işlemi ile ağızda olur.
· Dil, tükürük salgısının da yardımı ile parçalanan besinlerin lokma halinde toplanmasına ve dişler arasına getirilmesine yardımcı olur.
· Yeterince parçalanan ve tükürükle yoğrulup lokma haline gelen besin, yutkunma ile yemek borusuna oradan da mideye gönderilir.
· Mide sindirim kanalının en geniş bölümüdür.
· Mide salgılarıyla adeta boza haline gelen sindirilmiş besinlerin dolaşım sistemine aktarılması ince bağırsakta meydana gelir.
· Sıvı maddeler mideden çok çabuk ayrılır, fakat katı maddeler çok daha uzun kalır.
· Midenin, içindeki katı maddelerin yarısını boşaltması için harcadığı zaman 30 ve 60 dakika arasındadır.
· Küçük parçalar , büyük bir düzen içinde , büyük parçalardan önce çıkarlar.
· Mideden en son çıkan maddeler lifler ya da bazı yapraklı sebzelerdir.
· İyi çiğnemenin sindirime yararı çok fazladır.
· Yüksek oranda yağ içeren bir yiyecek mideden çok daha geç çıkar.
· Mide karışımı yavaş yavaş ince bağırsağa aktarılırken, yiyeceklerin bedenimiz tarafından sindirimi de başlamış olur.
· Sindirim sisteminden, dolaşım sistemine katılan, buradan da hücrelere geçen besin molekülleri oksijen ile yanarak enerji açığa çıkar.
· Bu elde edilen enerji ile de insan yaşamını devam ettirir.
PSİKOLOJİK BESLENME
· Bir de işin psikolojik yanına bakalım. İnsanoğlu dünyaya geldiğinden itibaren yemek en temel içgüdülerimizden biridir.
· Bebeklikte içgüdü boyutunda olan beslenme ileri ki yaşlarda, çocuğun yetiştiği ailenin yeme adetlerini benimsemesi ile bir alışkanlığa dönüşür. Tabi ki kendi karakterimizden de bir şeyler katıyoruz.
· Genellikle tüm işlerinde dakik, hızlı ve hareketli olan kişiler daha hızlı yemek yerken; daha rahat ağır kişiler ise daha yavaş sindirerek yemek yerler.
HIZLI YEMEK YEMENİN SAKINCALARI
· Çok kısa sürede önümüze konulan yiyeceklerin tümünü tüketebiliriz.
· Ama bu şekilde sadece yemek yemiş oluruz.
· Çiğnemeden yuttuğumuz tüm besinler sindirim sisteminde problemler yaratır.
· Hazımsızlık olur, ihtiyaçtan fazla alınan yiyecekler sindirilip emilmeye başladığı andan itibaren vücutta yerini yağ olarak alırlar.
· Yeme zamanını en az 20 dakika üzerine çıkarmalıyız.
· Çünkü beyinden mideye giden doyma uyarıları 12 – 18 dakikadır.
· Bundan önce tüketilen yiyeceklerde doyma sinyalleri yerine gidemediğinden, gereğinden fazla yememize neden olur.
YAVAŞ VE SİNDİREREK YENMELİ
· Düzenli aralıklarla küçük yemekler yemek kilo depolama eğilimini azaltır.
· Sık sık hafif yemekler yemek çok yemeyeceğimiz anlamına gelir ve vücudumuz alınan kalorileri biriktirmeden hemen kullanır.
· Yavaş ve sindirerek yemek yersek , yediğimiz tüm besinlerdeki lezzeti de doyasıya tatmış oluruz.
· Çünkü dilin ucunda, yanında ve altında olan tat alma duyuları, bize yiyeceklerdeki hazzı verir.
· Hızlı ve çabuk yenilen yiyeceklerin ne yazık ki mide de böyle bir duyuyu kişilere vermesine imkan yoktur.
· Besinleri ağzımızda ne kadar çok çiğnersek sindirimimiz o kadar iyi olur.
· Ayrıca mide ve bağırsaklarda ki sindirimi de kolaylaştırmış oluruz.
· Yemekler yavaş yenilirken tükürük salgısı içindeki enzimler karbonhidratlı besinlerin sindirilmesine de yardımcı olur.
· Yavaş yeme, sindirim sistemi ve özellikle mide fonksiyonlarımızın bozulmasını engeller.
· Ülser gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarının tedavisinde yavaş yemek çok yararlıdır.
· Yeme hızını azaltıp yeme süresini uzattıkça tokluk duygusu daha uzun süre hissedilir.
· Doyma mekanizması çok naziktir.
· Eğer sürekli bir şekilde hor kullanılırsa, doyduğumuza işaret eden bedensel sinyallere yeterince cevap veremez.
· Yiyecek ve yemek yemeye aşırı duygusal bir anlam yüklendiğinde doyduğumuza işaret eden bedensel süreçlerle ilişkimiz kopabilir.
· Yemek yeme isteğimiz oluşunca, acele etmeden ne ve neden yemek istediğimizi düşünerek sofraya oturmalıyız.
· Bu arada tepkilerimizi kontrol edip, sakin bir ortamda kendimize zaman zaman müdahale fırsatı tanıyalım.
· Arada sırada yemek yerken sandalyenin arkasına sırtımızı dayayıp, çatalımızı bıçağımızı elimizden masaya bırakıp biraz soluklanarak yemeğe ara verelim.
· Bu düşüncelerle bizlerin hızlı mı yemeli yoksa yavaş mı yemeli sorusunun cevabını daha gerçekçi bir şekilde beynimizde yanıtlanmasına fırsat tanımış oluruz.
MESAJ: Hızlı yemek yenilirse, tokluk hisside yakalanamamış olur ve bunun sonu oburluğa kadar uzar.
Haluk Saçaklı
Bilim Doktoru
Kaliteli Yaşam Danışmanı