Berke Öceş Bugünkü yazımda diğer yazılarımdan farklı olarak üst düzey sporcuları bilgilendirmek için sizlerle olacağım.
Düzenli spor yapan herkes belirli adaptasyon ve alışma evrelerinden geçip sonralarında daha özel tavsiyelere ihtiyaç duyarlar. Örneğin ilk başlarda beslenme yeterli olsada ilerleyen dönemlerde beslenmede ufak değişiklikler yapmak gerekebilir.Beslenmeyi düzene oturttuktan sonrada ciddi hedefleri olan kişiler maksimum sonuç almak için metabolizmalarına da bağlı olarak çeşitli besin takviyeleri kullanması gerekebilir. Sizlere benim için olmazsa olmaz 4 temel besin takviyesi olan;Protein tozu,amino asit,multivitaminler,mineralleri anlatacağım.
Protein Tozu:Bir çok çeşidi olan sporcu supplementleri (ek besinler) nin en çok kullanılan türlerinden birini oluşturan Protein tozları,birçok insan ve sporcu tarafından kullanılmaktadır. Genellikle kişilerin günlük protein ihtiyacını desteklemeleri ve antrenman sonrası oluşan kas kaybını en aza indirgemek için kullanılan protein tozu, kas gelişimine etkisi sayesinde üst düzey sporcular tarafından kullanılır. Bunun yanı sıra ise, kanser hastaları, kas kaybına sebebiyet veren çeşitli hastalıklar vb. durumlarda da, hastaların beslenmelerine ek olarak destek vermesi açısından kullanılmaktadır. Protein Tozları;Whey,Casein,Soya,Yumurta,Et olarak çeşitlenir.
Whey Protein;
Protein tozu denince akla ilk gelen ürün türü Whey’dir. Whey, türkçe peyniraltı suyu tozu demektir.Peynir üretiminde ortaya çıkan proteini yüksek maddelerin, çeşitli işlemlerden geçirilerek saflaştırılıp konsantre edilmesi ile üretilir. Dünyada en çok kullanılan protein takviyesi türü Whey Protein’dir.
Yumurta Proteini;
Doğada bulunan protein kaynaklarının en ucuz ve en etkili olanlarındandır. Yumurta biyolojik açıdan içerisinde tüm aminoasitleri bulundurur. Ancak bazı insanlarda bağırsak sorunlarına yol açtığından içerisinde sindirim enzimleri bulunan türleri tercih edilmelidir.
Kazein (Süt) Proteini;
Sütte bulunan çoğu protein türünden, yavaş sindirilen protein türüdür. Ben pek tercih etmesemde gece yatmadan önce veya sabahları kahvaltıda içerek sürekli protein sentezi yapılması için kullanılabilir.
Soya Proteini;
Soyada bulunan protein türüdür, yaygın kullanımı bulunsa da pek çok insanda alerjiye sebebiyet verebileceği için özellikle üreticiler ve bu tür proteini ürünlerinde kullanan firmalar tarafından genellikle içerikte bulunduğu konusunda uyarılar bulunmaktadır. Vejateryanların bir numaralı tercihidir. Ancak soyanın testesteron üzerindeki kötü etkileri sebebiyle erkeklere pek tavsiye etmiyorum.
Et Proteini
Genellikle sığır ve dana etinin yüzde 350 oranlarda konsantre edilmesiyle oluşturulan et proteini amino asit bakımından tüm proteinlerden yüksek değerlere sahiptir. Türkiye pazarına yeni yeni girmiş olması ve yeni bir ürün olması nedeniyle bilimsel araştırmalar bakımından yeterli olmadığını söyleyen araştırmacılar var. Fikrimi soracak olursanız en kaliteli protein türüdür. Kendim de kullanıyorum. Öneririm.
Amino Asitler
Aminoasitler, proteinleri oluşturan temel yapı taşlarıdır. Aminoasit takviyeleri BCAA(Branched Chain Aminoacids) ler,Kompleks Aminoasitler,Glutamine,arginin ve nox arttırıcı karışım takviyeler olarak ayrılır.
BCAA
BCAA, Branched Chain Amino Acids’in kısaltması olup, L-Leucin, L Valin ve L- Isoleucin’den meydaha gelir.
BCAA lar vücutta üretilemeyen aminoasitler olduğundan besinlerden almamız gereklidir. Besinlerden yeteri kadar alınamayan BCAA besin takviyeleri ile desteklenir. Yeteri kadar alnıyorsa bile antrenmandan sonraki yıkımı azalttığı araştırmalarca kanıtlanmış olduğundan üst düzey antrenman yapanların kullanmaları pozitif etkiye neden olabilir.
Kompleks Aminoasitler
Kompleks aminoasit takviyeleri içerisinde tüm aminoasitleri bulundururlar,ancak miligramları düşük olduğundan kesinlikle tamamlayıcı ürünler kullanılması gerekir.
Glutamine
Glutamine in ayrıca takviye olarak alınması son yıllarda son derece popülerleşmiştir. Beslenme uzmanları, glutamine´i bir esansiyel aminoasit olarak kabul etmiyor. Zira pek cok diger aminoasitten sentez edilebiliyor.Hastalık ve mesela ağırlık calışması gibi baski durumunda, vücudun bunu karşılayacak düzeyde yeterli üretimde bulunamadağı ve araştırmaların, glutamine takviyesinin kas kaybını önlediği bildiriliyor. Glutamine, vücutta nitrojenin taşınmasına da yardimci oluyor.GH(Growth Hormone) salgısını arttırdığı da söylenmekte; ağız yoluyla ekstra olarak 2 gram seklinde alınmasının GH düzeyini arttırdığı rapor ediliyor.
Arginine ve NOX arttırıcı ürünler:
Arginine nitrik oksit sentezini arttıran bir temel aminoasittir. NOX arttırıcı ürünler de içeriğinde arjinin kafein creatine ve multivitaminler bulundurduğundan antrenman öncesi performansı arttırrmaya yararlar.
Mineraller ve Multivitaminler:
Vücudun ihtiyacı olan birden çok vitaminin tek bir kapsül içerisine konulmuş haline multivitamin adı verilir.Multivitaminler işleyişi dünzenlemekte ve sürdürmekte kullanılan takviyelerdir, insan vücudu tarafından üretilemez bu yüzden kesinlikle dışarıdan alınması gereklidir.Bu vitaminleri dışarıdan sebze ve meyve yardımıyla rahatlıkla alabiliriz. Ancak ağır antrenman yapan insanların bir çok vitaminden fazlaca almaları gereklidir. Çünkü normal bir insana göre daha fazla efor ve güç sarfederler.
Mineraller ve ZMA takviyeleri
Mineraller de vitaminler gibi vücudun fonksiyonlarını devam ettirmeleri için gerekli takviyelerdir. Besinlerden alınacağı gibi gene üst düzey sporcuların ZMA denilen mineral takviyesini almaları performanslarına artı katacaktır. Ayrıca magnezyum ve çinko erkeklerde testesteronu arttıracağından güç antrenmanı yapan sporcuların kesinlikle kullanmaları gerekir.